„13 załączników” to opowieść o trudnej rzeczywistości posmoleńskiej, gdzie autor niepowtarzalnym stylem, łączącym różne środki i formy literackie analizuje fakty, zachowania oraz postawy polityków i społeczeństwa w związku z tragicznymi wydarzeniami z 10 kwietnia 2010 roku. Po przez wyróżnienia poszczególnych liter, celowe powtórzenia, krzyżówki, słowne diagramy nadaje całej publikacji formę zagadki i poszukiwania ukrytego znaczenia tekstu, z którymi musi zmierzyć się czytelnik.

Możemy znaleźć tam wiele nawiązań do rzeczywistych wydarzeń, „przykrytych” literackim stylem, np.

„gdy Rus satrapa babę blond wystawia w złych zamiarach

by kłamstw żmijowych znowu jad sączyła wiedźma stara

nierządu miejscowego szef co imię ma jak guma

nad losem swoim podłym sam na włoskiej skale duma (...)” - to opis kłamliwego dla polskiej strony raportu MAK i brak reakcji ówczesnego premiera Donalda Tuska. W tym intrygującym sposobie Bogdan Zalewski opisuje inne zachowania, towarzyszące tragedii smoleńskiej. Zwraca między innymi uwagę na postawę mediów, które oskarża o służbę obcej mafii oraz działania socjotechniczne, równocześnie zachęcając czytelnika do samodzielnego myślenia i własnej interpretacji faktów. Opisując realia posmoleńskie, Zalewski wystosowuje literacki akt oskarżenia, uważnie obserwując zachowania konkretnych osób czy instytucji.Opisując realia posmoleńskie, Zalewski wystosowuje literacki akt oskarżenia, uważnie obserwując zachowania konkretnych osób czy instytucji Nie oszczędza również Kościoła, którym zarzuca uległość wobec władz – mając na myśli decyzję o przeniesieniu krzyża sprzed Pałacu Prezydenckiego do kościoła św. Anny. Wart komentarza jest również rozdział IX - „ze zdroju zdrad” opisuje postawę „lemingów”, których określa mianem nowych niewolników - „”Nowy niewolnik stan polubi sam. „To nie łańcuch, a dzwoneczki sań”. Obraz ten symbolizuje postępowe społeczeństwo, nieskore do interesowania się stanem państwa ani wyjaśnieniem narodowej tragedii – tych ludzi łatwo zniewolić pośrednimi metodami.

Czytelnika z pewnością zaciekawi oryginalny styl publikacji – techniki steganografii, czyli przekazywania ukrytego znaczenia w formie tzw. „tekstów w tekstach” budzi zainteresowanie i wymaga skupienia. „13 załączników” intryguje swoją formą, która jest swoistym przesłaniem wobec brudnej kampanii medialnej wymierzonej we wszelkie próby wyjaśnienia zdarzeń z 10 kwietnia 2010 roku. Jednak Zalewski opisuje w książce nie tylko postacie i ich zachowania, ukazuje przede wszystkim ludzkie wartości, ideały, urzeczywistnia atmosferę bolesnych dni, ale też gorycz i wstyd, widząc śmiech z niewyjaśnionej, narodowej tragedii.

Szukania wroga już nie unikniesz. Tagów zdrady, osi semantycznego rozkładu. Kluczowych decyzji podejmowanych przez agentów. Słów usypiających, rozpylanych środków wyrazowych. Angażujących podświadomość do samobójczej aktywności. To swoiste wezwanie Polaków, które jest kluczem do zrozumienia sensu utworu - do metaforycznego powstania i niepoddania medialnej propagandzie, do permanentnej walki o prawdę.

Piotr Juchowski

Bogdan Zalewski, 13 załączników, Warszawa 2015, Wydawnictwo Prohibita, ss.191.