Dwadzieścia lat później
Praktyka, jak to dziś widzimy, była inna. „Wolność rynku”, o czym pisze w tym numerze Kazimierz Dadak, okazała się na wielu polach iluzoryczna. Liberalna frazeologia „państwa minimum” stała się fasadą, za którą na pożywce postkomunizmu tworzył się nowy system nomenklaturowy – monstrualna, polityczno-biurokratyczna „władza władzy” – o czym w rozmowie redakcyjnej otwierającej ten numer mówi Krzysztof Szczerski. Nieskonsumowane małżeństwo liberalizmu z konserwatyzmem, zakończyło się spektakularnym rozwodem. Wyzwoleni od konserwatyzmu liberałowie forsując genderową legislację, którą omawia Aleksander Stępkowski, zaprzeczyli liberalnym hasłom nieingerencji państwa w życie prywatne obywateli. Szermując hasłem dostosowania szkolnictwa do potrzeb rynku pracy (ważny artykuł Agnieszki Kurnik) odebrali polskiej szkole jej tożsamość. Zamieniając uniwersytet w przedsiębiorstwo, zlikwidowali autonomię nauki – nie tylko w Polsce, jak przekonuje John Merchant.
W czasie, gdy widać, że liberalne złudzenia zamieniły się – o ironio! – w swoje „dialektyczne” przeciwieństwo, przychodzi mi objąć redakcję „Arcanów”, które kiedyś, wraz z Przyjaciółmi, pod kierunkiem Andrzeja Nowaka zakładałem. Dziękuję Krzysztofowi Szczerskiemu, że łącząc obowiązki poselskie i redaktorskie utrzymał „Arcana” w dobrej kondycji i nadal pozostaje w ich zespole. Cieszę się, że do zespolu wraca, jako redaktor dziełu literackiego, Maciej Urbanowski.
„Arcana” chcą poświęcać uwagę sprawom publicznym, historii i literaturze w równych proporcjach. W rubryce Kanon, Krzysztof Dybciak pisze więc o rozumieniu trwałych wartości kultury polskiej przez Jana Pawla II, a w rubryce Otwarte teksty, prezentujemy krytyczne rozpoznanie rewelacyjnej poezji i eseistyki Przemysława Dakowicza. Historię traktujemy jako nauczycielkę polityki; toteż tym razem polemizujemy z modnym „mitem Galicji” zastępującym w kulturze mainstreamu prawdziwą historię Polski południowo-wschodniej, która w istocie jest dramatyczną i wciąż nieodrobioną przez nas lekcją polityczną.
Beztroska belle époque przełomu XX i XXI wieku jest już za nami. Beztroska belle époque przełomu XX i XXI wieku jest już za namiWidzimy raczej (za naszą wschodnią granicą) krwawy koniec „końca historii”. Ale w każdej sytuacji, jaka może się zdarzyć, będzie nam potrzebna pogłębiona analiza rzeczywistości i twórcze myślenie. I to „Arcana” mogą w 2015 roku obiecać swoim Czytelnikom. Jak zawsze!
Andrzej Waśko
SPIS TREŚCI: Arcana 121
Od redakcji
Rozbrat liberalizmu i konserwatyzmu
Od starej do nowej nomenklatury – o „kratokracji” z Krzysztofem Szczerskim rozmawia Andrzej Waśko
Aleksander Stempkowski, Dlaczego współczesny liberalizm jest antyrodzinny
Kazimierz Dadak, Laissez faire – teoria i praktyka
Agnieszka Kurnik, Neoliberalne eksperymenty edukacyjne i ich obecność w polskim szkolnictwie
John Merchant, Recent Challenges to Higher Education in the United States (tłumaczenie)
Kanon
Krzysztof Dybciak, Pontyfikat Jana Pawła II syntezą i uniwersalizacją kultury polskiej
Otwarte teksty: Przemysław Dakowicz
„Nie opowiadamy sobie samych siebie” – z Przemysławem Dakowiczem rozmawiają Anna Czartoryska-Sziler i Dariusz Kawa
Elżbieta Morawiec, Strażnik poranka. O twórczości Przemysława Dakowicza
Wacław Holewiński, Continuum? Raczej odpowiedzialność – tu i teraz
Kazimierz Nowosielski, Wiersze
Patrząc wstecz: Mit Galicji i rzeczywistość
Wprowadzenie od redakcji
Jacek Kordel, Wokół mitów galicyjskich. Na marginesie wystawy w krakowskim Międzynarodowym Centrum Kultury
Tomasz Kargol, Między rabacją a niepodległością. O świadomości narodowej chłopów w Galicji w XIX stuleciu
Dawid Golik, Podhalańskie boje o niepodległość 1939–1955
Maciej Mazurek, To jasne
Recenzje:
Władysław Zajewski, Powstanie listopadowe w ocenie dyplomatów Saksonii
Jerzy Gizella, Z korespondencji okupacyjnej Kazimierza Wyki
Jarosław Szarek, „Potęgą pognębionych jest nadzieja”
Anna Waśko, NZS 1980–1981
Jan Owczarek, Niewidzialny ślad
Forum:
Tomasz Gabiś, Przestrzeń bez narodu
Jan Prokop, Wolność czy nihilizm?